การกำจัดโลหะหนักในน้ำเสียโดยใช้เปลือกไข่และเถ้าแกลบดำ อ.อัจฉรา ดวงเดือน ตะกั่วและแคดเมียมเป็นโลหะหนักที่เป็นสารพิษอันตรายอย่างสูงต่อสิ่งมีชีวิตที่มักพบปนเปื้อนมากับน้ำทิ้งจากโรงงานอุตสาหกรรมหลายๆ ประเภท อาทิโรงงานแบตเตอรี่ โรงงานชุบโลหะ อุตสาหกรรมสี น้ำทิ้งจากเหมืองสังกะสี หรือ น้ำทิ้งจากอุตสาหกรรมพลาสติก เป็นต้น หากร่างกายได้รับสารตะกั่วเข้าไปสะสมเป็นจำนวนมาก จะทำให้เกิดโรคโลหิตจาง กล้ามเนื้ออ่อนแรงจนอาจทำให้เป็นอัมพาตได้ ส่วนแคดเมียมจะสะสมในกระดูกและไตทำให้เกิดโรคอิไตอิไต อ.อัจฉรา ดวงเดือน อาจารย์ภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ทำการศึกษาวิธีการกำจัดโลหะหนักที่มีอยู่ในน้ำเสีย โดยใช้วัสดุเหลือทิ้งจากการเกษตรชื่อว่า โครงการกำจัดตะกั่วโดยใช้เถ้าแกลบดำ และโครงการกำจัดแคดเมียมโดยใช้เปลือกไข่ ซึ่งใช้เทคโนโลยีอย่างง่ายไม่ยุ่งยากซับซ้อน หลักการทำงานของทั้ง 2 โครงการ เป็นการทำให้โลหะหนักที่มีอยู่ในน้ำเสียมาเกาะติดอยู่ที่ผิวของสารดูดติดผิวในที่นี้คือ เปลือกไข่เป็ดหรือไข่ไก่ที่บดละเอียด และเถ้าแกลบดำล้างสะอาด ซึ่งบรรจุอยู่ในถังทรงกระบอก เนื่องจากเปลือกไข่และเถ้าแกลบดำมีความพรุนสูง และมีองค์ประกอบทางเคมีที่เอื้ออำนวยให้โลหะหนักมาเกาะติดที่ผิวของเปลือกไข่และเถ้าแกลบดำ ทำให้โลหะหนักถูกกำจัดออกมาจากน้ำเสียได้ ขั้นตอนการทำงาน ปล่อยน้ำเสียให้ไหลผ่านสารดูดติดผิวที่บรรจุอยู่ในถังทรงกระบอกอย่างต่อเนื่อง หลังจากนั้นเก็บน้ำที่ผ่านการกรองไปวิเคราะห์หาโลหะหนักที่เหลืออยู่ ประสิทธิภาพในการกำจัดโลหะหนัก จะขึ้นอยู่กับค่าความเป็นกรด-ด่าง หรือพีเอชของน้ำเสีย ซึ่งค่าที่เหมาะสมของการใช้เปลือกไข่เป็นสารดูดติดผิวในการกำจัดแคดเมียมอยู่ที่ พีเอช 5-6 ส่วนการใช้เถ้าแกลบดำเป็นสารดูดติดผิวในการกำจัดตะกั่วที่ค่าประมาณพีเอช 3 ขึ้นไป ประสิทธิภาพการกำจัดแคดเมียมโดยเฉพาะอย่างยิ่งเปลือกไข่ไก่สูงถึงร้อยละ 99.75 เมื่อใช้เปลือกไข่ 3.28 กิโลกรัม การกำจัดตะกั่วสูงถึงมากกว่าร้อยละ 99.85 เมื่อใช้เถ้าแกลบดำ 4.58 กิโลกรัม อัตราการกรองน้ำเสียในการกำจัดแคดเมียมใช้ 1.5 เมตร/ชม. การกำจัดตะกั่วใช้ 0.4 เมตร/ชม. ถ้าอัตราการกรองช้าจะมีประสิทธิภาพสูง และมีอายุการใช้งานนาน ซึ่งได้นำผลการวิจัยการใช้เถ้าแกลบดำไปใช้จริงกับน้ำเสียของโรงงานผลิตแบตเตอรี่ พบว่าสามารถกำจัดตะกั่วในน้ำเสียได้ตามเกณฑ์มาตรฐานน้ำทิ้ง สำหรับวิธีการกำจัดสารดูดติดผิวที่ใช้แล้ว ทำได้โดยรวบรวมบรรจุในถุงแล้วหุ้มด้วยซีเมนต์ทำให้เป็นแท่งแล้วนำไปฝังในพื้นที่ห่างไกลชุมชนและแหล่งน้ำ หรือส่งไปกำจัดที่ศูนย์กำจัดกากสารพิษของกรมโรงงานอุตสาหกรรม การนำเปลือกไข่และเถ้าแกลบดำมาใช้ในการกำจัดแคดเมียมและสารตะกั่ว เป็นการนำวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรที่มีอยู่มากมายมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด อีกทั้งเทคโนโลยีที่นำมาใช้ก็ไม่ยุ่งยากซับซ้อน สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชุมชนที่มีปัญหาเรื่องแหล่งน้ำได้ ในอนาคตจึงน่าจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งให้กับโรงงานอุตสาหกรรมไทย